Appendisitin əlamətləri və müalicəsi

Appendiksin iltihablanması olaraq bilinən appendisit, alt qarında ağrıya səbəb olan, partlama vəziyyətində bağırsaqlardaki bakteriyaların qarın boşluğuna və oradan qan dövranına yayılması ilə nəticələnə bilən kritik mövzudur. Appendisit həyati orqan olmadığı üçün risk təşkil etdiyi zaman müalicə proseduru olaraq çıxarılmasında tərəddüd edilməz. 10-30 yaş aralığı, ailədə appendisit hekayəsi olanlarda, cinsiyyət olaraq kişi olanlarda və kistik fibrozis tapılması appendisit üçün risk faktorları arasında yer alır.

Appendisit, göbəyin sağ alt tərəfində bağırsaqdan xaricə doğru uzanan barmaq formasında bir kisə olan, 5 ilə 10 sm ölçüsündə, 3 ilə 6 mm miqyasında apendiks adı verilən kor bağırsağın iltihablanmasıdır.

Orqanın içindəki təzyiq yüksəldiyi zaman qidalanması da pozulur. Bu müddətdə iltihablanma meydana gəlir. Appendisit iltihablanması nəticəsində partlaması əlamətləri olan, alt qarın nahiyəsinin sağ tərəfində başlayan ani, kəskin, öskürək olduğu zaman, asqıran ya da hərəkət edildiyində daha da pisləşən ağrı görülür.

Appendisitə səbəb olan apendiks, qalın bağırsağın sağ alt ucunda çıxıntı edən, barmaq böyüklüyündə kiçik bir kisədir. Qalın bağırsaqda hərəkət edən nəcisin appendisiti tıxaması, virus, bakteriya, parazitlər kimi infeksiyaların iltihaba səbəb olması appendisiti şişirdir və bunun nəticədə appendisit partlayır. Bəzən şişlər də appendisitə səbəb ola bilir.

Əlamətləri nələrdir?

Ən geniş yayılmış əlamətləri, göbək dəliyinin yaxınında başlayan və daha sonra sağ tərəfə doğru hərəkət edən şiddətli ağrı, mədə bulantısı, qusma, iştahsızlıq, qızdırma və titrəmədir. Ağrılar bıçaq sancırmış kimi şəxsi ağrıdan əziyyət verən növdəndir.

Əlamətləri təqdim edirik:

Mədə bulantısı və qusma

Yüksək qızdırma

İştahsızlıq

Hasızlıq

Qaz sıxışması

Qəbizlik

Göbəyin şişməsi

Ağızda və dildə quruluq

Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi
Appendisit partlaması əlamətləri ağrısı bilinməyən mədə ağrısı olaraq başlaya bilər. Bel, ayağa vura bilər və qarının sağ alt qismində toplana bilir. Xəstə ağrılarını "Sağ qarın ağrısı" olaraq deyə bilər və hərəkət etdiyində ağrının artdığını söyləyə bilər.

Hər kəsdə eyni əlamətlər görülməyə bilər, ancaq bu əlamətlər meydana gəlməyə başladısa nəzarət edilən 48 ilə 72 saat sonra appendisit partlaması, yəni yırtılması gerçəkləşə bilər. Bu səbəbdən ağrılar olan zaman müayinəyə getmək lazımdır.

Müalicə necə edilir?

Müalicəsi cərrahi müdaxilədir. Bu, kor bağırsağın çıxarılması ilə edilir. Çox nadir olmadan əməliyyat olmadan yaxşılaşmaq mümkündür. Çox nadir zamanlarda appendisit partlamamaış ya da yırtılmamışsa həkim antibiotik müalicə tərtib edə bilər. Ancaq iltihab sızıltısı varsa appendisit əməliyyatla müalicə edilməkdədir.
Qeyd edək ki, kor bağırsaq iltihablandığı zaman qarın şişir və bunun yanaşı qəbizlik, ishal, bulantı görülə bilər.

Müalicə edilməsə nə baş verə bilər?

Partlayan kor bağırsaq müalicə edilməsə, infeksiyaya, hətta ölümə yol aça bilər. Erkən mərhələdə müdaxilə edilən appendisit əməliyyatı sonra xəstəxana yatış müddəti bir günkən, geniş miqyaslı cərrahiyyədən sonra bu müddət uzanır.